Wat is RGB? Wat is CMYK? En wat zijn de verschillen?

Leestijd: 3minuten

Voor het werken met kleur is enige kennis van kleurenleer onmisbaar. Voor het beschrijven van kleur wordt onderscheid gemaakt tussen kleuren gevormd door licht en kleuren gevormd door pigment. En daar zit verschil in. RGB vs. CMYK: wij leggen het je uit.

Wat is RGB?

Van alle lichtstralen van de zon is slechts een klein deel zichtbaar voor het menselijke oog (infrarood en ultraviolet zijn bijvoorbeeld niet zichtbaar). Het zichtbare licht kan worden beschreven met de drie primaire kleuren rood, groen en blauw (RGB). Deze kleuren geven samen (opgeteld) wit licht en hierdoor worden ze ook wel additieve kleuren genoemd. Het RGB-model wordt gebruikt voor het beschrijven van de kleuren van bronnen die zelf licht produceren, zoals computermonitoren, videoapparatuur, beamers en televisieschermen. Als je bijvoorbeeld de beeldbuis van een monitor of tv van dichtbij bekijkt, zie je dat puntjes in de drie RGB-kleuren worden gecombineerd tot kleuren.

Wat is CMYK?

Waar twee van de drie primaire kleuren rood, groen en blauw elkaar overlappen, ontstaan de secundaire kleuren cyaan, magenta en geel (afgekort CMY). Groen plus blauw geeft cyaan, blauw plus rood geeft magenta en rood plus groen geeft geel. In tegenstelling tot de RGB-kleuren kan met de CMY-kleuren geen echt zwart verkregen worden, maar uitsluitend een donkerbruine kleur. Daarom wordt zwart gebruikt als de vierde drukkleur en daarmee ontstaat het CMYK-kleurmodel (met de K van key, om verwarring met de B van blue te voorkomen). Door deze vier kleuren in verschillende doseringen met elkaar te combineren kunnen alle kleuren in het CMYK-spectrum worden nagebootst.

Het CMYK-model wordt gebruikt voor het beschrijven van kleuren van objecten die zelf geen licht geven, maar die het licht van andere bronnen weerkaatsen. Cyaan, magenta en geel worden daarom gebruikt voor fullcolor drukwerk en kleurenafdrukken. Hoe meer van een kleur wordt gebruikt, hoe donkerder de kleur wordt. Omdat cyaan, magenta en geel licht ‘onttrekken’ aan de primaire kleuren rood, groen en blauw, worden ze ook wel subtractieve kleuren genoemd.

RGB naar CMYK

In onderstaande afbeelding zie je dat het menselijk oog de allerbreedste omvang van kleuren kent. Waarom? Simpelweg omdat het (gezonde) menselijke oog de kleuren min of meer zuiver ziet. Hoe je de kleuren gedrukt of op een scherm krijgt, is afhankelijk van factoren als het materiaal waarop gedrukt wordt, de kwaliteit van inkt en de machine waarmee gedrukt wordt en zowel hardware- als softwarematige instellingen. Daarnaast blijkt dat het kleurenspectrum van het CMYK-kleurenmodel aanzienlijk kleiner is dan het kleurenspectrum van het RGB-kleurenmodel. Omgekeerd betekent dit dat het aantal RGB-kleuren vele malen groter is dan het aantal CMYK-kleuren.

Samenvattend kan worden gezegd dat het CMYK-model (cyaan, magenta, geel en zwart) wordt gebruikt voor drukwerk als flyers, folders, visitekaartjes en meer, en het RGB-model (rood, groen en blauw) voor o.a. fotoproducten, televisie en computer. Maar wat als je bijvoorbeeld een foto wilt gebruiken voor drukwerk? In dat geval moet de kleurmodus worden omgezet. Dit betekent dat, vanwege het grotere kleurbereik van het RGB-model, soms naar een alternatieve CMYK-kleur gezocht moet worden. Houdt er hierbij rekening mee dat die alternatieve kleur (CMYK) doffer en donkerder uitvalt dan de originele kleur (RGB). Dit verschil wordt veroorzaakt door een verschillende kleuropbouw in beide modellen (RGB gevormd door licht; CMYK gevormd door pigment). Bij het converteren van RGB naar CMYK-kleuren zijn groen en blauw vaak de meest problematische kleuren.