Wat is RGB? Wat is CMYK? En wat zijn de verschillen?
dinsdag 22 april 2025Laat jij drukwerk maken? Dan wil je natuurlijk dat de kleuren precies worden zoals je van tevoren had gedacht. Toch komt het regelmatig voor dat de kleuren op je beeldscherm heel anders zijn dan op het drukwerk. Dat komt door verschillen tussen de kleurmodellen RGB en CMYK. Wat is dat verschil nou eigenlijk en waar moet jij rekening mee houden?
Wat is RGB en CMYK?
Je hebt de termen vast al vaker voorbij zien komen: RGB en CMYK. Dit zijn de twee bekendste kleurmodellen die worden gebruikt voor kleursamenstellingen. RGB staat voor red, green, blue. CMYK staat voor cyaan, magenta, yellow en key. Key betekent in dit geval zwart.
Verschil tussen RGB en CMYK
Er zijn dus twee verschillende kleurmodellen. Maar wat is nou het verschil tussen RGB en CMYK en waarom is dat belangrijk om te weten?
RGB
Het RGB-model werkt op basis van licht. Wanneer de drie primaire kleuren van licht samen worden gemengd, creëren ze nieuwe kleuren. Hoe meer licht wordt toegevoegd, hoe lichter de kleur zal worden. Het RGB-model gebruikt additieve kleurmenging, wat betekent dat het begint met zwart (geen licht) en het toevoegen van licht kleuren creëert. Bij volledige menging van rood, groen en blauw ontstaat wit licht.
CMYK
In tegenstelling tot RGB werkt CMYK met inkt, en volgt het een subtractieve kleurmenging. Dit betekent dat je begint met wit (de kleur van het papier), en kleuren worden gecreëerd door inkt toe te voegen, wat het licht absorbeert. Hoe meer inkt er wordt toegevoegd, hoe donkerder de kleur wordt. De menging van deze inktkleuren resulteert in de gewenste drukkleuren.
Waarom zie je verschil in de kleuren op je drukwerk?
Kleuren die er op een scherm goed uitzien, kunnen er anders uitzien wanneer ze worden afgedrukt. Dit komt omdat schermen met licht werken, terwijl printers met inkt werken en het licht absorberen. De inkt reflecteert licht, waardoor de kleuren vaak minder fel zijn dan op een scherm. Dit verschil tussen additieve en subtractieve kleurmenging zorgt ervoor dat de kleuren op drukwerk vaak doffer of minder verzadigd lijken dan op een computerscherm.
Kleuren zoals neon of bepaalde fluorescerende tinten kunnen op een RGB-scherm helder en levendig zijn, maar zijn moeilijker te reproduceren op papier. Ook blauw en groen die helder op het scherm lijken, zijn niet altijd even helder op papier.
Hoe voorkom je dit verschil?
Het beste is om je ontwerpen meteen al in het CMYK-model te maken. Zo zie je ook op het scherm goed hoe je ontwerp eruit komt te zien en heb je achteraf geen vervelende verrassingen.
Het gebruik van kleurprofielen kan daarnaast ook helpen om de kleuren tussen scherm en het drukwerk consistent te houden. Het correct toepassen van ICC-profielen zorgt ervoor dat kleuren zo precies mogelijk worden weergegeven. Dit geldt voor zowel digitaal als op papier.
Wanneer RGB of CMYK gebruiken?
RGB
RGB is ideaal voor ontwerpen die op een scherm worden weergegeven, zoals webpagina's, social media afbeeldingen of digitale advertenties. Het maakt gebruik van licht om kleuren te creëren, waardoor het beter geschikt is voor alles wat digitaal is.
CMYK
CMYK is geschikt voor alles wat fysiek gedrukt wordt. Denk aan brochures, posters, flyers en visitekaartjes. CMYK werkt op basis van het mengen van inkt om kleuren te produceren, en het is dus de beste keuze voor drukwerk.
RGB naar CMYK omzetten
Veel ontwerpprogramma's zoals Adobe Photoshop of Illustrator bieden een optie om RGB-ontwerpen naar CMYK om te zetten. Dit is een automatisch proces. Toch kan het kleuren afvlakken of veranderen, omdat de software probeert de best mogelijke overeenkomst te vinden binnen het CMYK-systeem.
CMYK naar RGB omzetten
Om CMYK naar RGB om te zetten, kun je verschillende methodes gebruiken, afhankelijk van het programma dat je gebruikt. In Adobe Photoshop kun je bijvoorbeeld eenvoudig het kleurenmodel wijzigen door naar Afbeelding > Modus te gaan en vervolgens RGB-kleur te selecteren. Dit zorgt ervoor dat je ontwerp in RGB wordt weergegeven, zodat het geschikt is voor digitale toepassingen. Als je werkt in Illustrator, kun je hetzelfde doen door naar Bestand > Documentinstellingen te gaan en de kleurmodus te wijzigen van CMYK naar RGB. Houd er rekening mee dat je ontwerp mogelijk iets in kleur verandert, dus het is verstandig om de kleuren na de conversie te controleren en eventueel aan te passen.
Soms is het nodig om de kleuren handmatig bij te stellen na de omzetting om ervoor te zorgen dat ze er in je drukwerk goed uitzien. Dit kan betekenen dat je de verzadiging of de helderheid van bepaalde kleuren moet aanpassen om ze beter te laten aansluiten bij het bereik van het CMYK-model.